SMK KARYA WATES

FENOMENA 3 TANGAN

(BUAH TANGAN, JABAT TANGAN, LAN TANDHA TANGAN)

KORUPSI APA BUDAYA?

Fretty Fajarwati

Ing negara Indonesia iki kebak budaya. Wong Indonesia ora isa dipisahake saka budaya. Salah sawijining budaya ing Indonesia kang ngrembaka nganti saiki yaiku budaya Jawa. Budaya Jawa isih eksis nganti saiki amarga akeh penganute/populasine.

Budaya Jawa umume dianut dening masyarakat Jawa mligine ing daerah Jawa Tengah, Yogyakarta, lan Jawa Timur. Saben daerah kasebut uga duweni ciri khas kang beda. Ananging, mligine budaya Jawa iku kondhang karo masyarakat kang duweni sopan santun, unggah-ungguh, uga gampang ora kepenak yen nolak wong liya (sungkan).

Ing masyarakat Jawa, kaya-kaya wis lumrah yen kita menehi (dhuwit, barang, panganan, lan sapanunggalane) marang wong liya kanggo nglancarne urusan kita. Kabeh iku mau minangka wujud ‘matur nuwun’ amarga wis biyantu urusan kita sahingga lancar.

Ing jaman saiki, saben dina kita krungu utawa delok berita ngenani kasus korupsi. Ana korupsi dana bansos, korupsi proyek-proyek pemerintah, dol-tinuku jabatan, lan sapanunggalane. Berita-berita kaya mangkono sliweran ing medhia cetak kayata ariwarti (koran), kalawarti (majalah), uga ing medhia elektronik lan medhia sosial kayata TV, radio, facebook, instagram lan platform liyane.

Tembung korupsi iku asale saka basa Latin, yaiku saka tembung corruptio, kang tegese ngrusak, nggawe bosok, lan nyogok. Dideleng saka segi basa, korupsi yaiku njupuk dhuwit (negara, perusahaan, lsp) kanggo bathine awake dhewe utawa wong liya. Tumindak korup iku dideleng saka patrap seneng nampa dhuwit suap, lan nggunakake kalungguhan kang diduweni kanggo kepentingan awake dhewe utawa wong liya.

Miturut lembaga riset indeks korupsi global, Transparency International ing laporan kathi irah-irahan “Global Corruption Barometer-Asia”, Indonesia ana ing rangking 3 negara kang paling korup.

Banjur apa hubungane korupsi lan budaya mliginipum budaya Jawa?

Fenomena 3 tangan yaiku buah tangan, jabat tangan, uga tandha tangan tamtu asring kadadeyan ing masyarakat. Nalika kita ngurus surat/birokrasi, nyuwun tulung marang wong liya lan sapanunggalane tamtu ora isa dipisahake saka budaya masyarakat utamanipun budaya ing masyarakat Jawa.

Fenomena 3 tangan iku wis ngakar ing masyarakat saka tingkat kang paling dhasar minangka atur panuwun uga atur pakurmatan marang wong kang dirasa wigati/wis nduweni jasa biyantu urusan kita. Wong sing menehi rumangsa ora penak yen ora aweh apa-apa nalika jaluk tulung. Semana uga wong sing diwenehi ora kepenak yen nolak ‘buah tangan’ iku mau.

Budaya ‘aweh/menehi’ kang ana ing masyarakat Jawa yen digayutake karo korupsi jelas ‘bertentangan’. Umpamane fenomena 3 tangan iku dirasa nyalahi undang-undang apa kira-kira kita uga mlebu penjara? Fenomena 3 tangan kang wis ngakar ing budaya masyarakat Jawa kagolong korupsi lan suap apa ora?

Miturut UU RI No.20 taun 2001 ngenani tindak pidana korupsi ingkang kalebu korupsi lan suap sahingga isa dijiret pasal undang-undang yaiku yen kita nglakoni 3 tangan ananging waktune sakdurunge urusan kita rampung. Ananging, yen kita nglakoni 3 tangan sakwise urusan kita rampung iku ora kena pasal lan pawehan iku kudu katulis ing dokumen resmi (ora didhelikake).

Saka landasan hukum negara/undang-undang ing dhuwur, mangka kita minangka wong Jawa tetep bisa nglampahi budaya ‘aweh’ marang wong kang dirasa wis biyantu nglancarake urusan kita. Ananging, waktune kudu trep yaiku sawise urusan iku kalampahan ben ora kagolong ‘suap’ lan kudu cetha ora didhelikake.

Wallahualam Bissawab. Namung Gusti ingkang luwih ngaweruhi kabecikan kang sabenere.